De drie guna's

Volgens de yogafilosofie is alles in de natuur aan de werking van de drie guna's onderhevig.

Deze drie guna's zijn:
• tamas (materie, zwaarte);
• rajas (energie, beweging);
• sattva (bewustzijn, helderheid).

In alle dingen zijn alle drie de guna's vertegenwoordigd, maar niet alle drie in even sterke mate. Er is altijd één guna die overheerst terwijl de andere twee op de achtergrond aanwezig zijn.

Ook bij ons mensen is dat het geval. Van moment tot moment doet één van de drie guna's zich het sterkst gelden. Een voorbeeld maakt dit duidelijk: na hard werken in de tuin (rajas), heb je behoefte aan rust (tamas). Voldoening over de gedane arbeid geeft sattva¹. Afgezien van het feit dat de guna's afwisselend de boventoon voeren, zie je bij mensen ook dat er in het karakter vaak een guna overheerst. Zo zijn sommige mensen geneigd tot passiviteit (tamas), terwijl anderen voortdurend in de weer zijn (rajas), en weer anderen zijn overwegend kalm en gelijkmoedig (sattva).

De yogi's zijn van mening dat voeding een grote invloed heeft op welke guna het sterkst werkzaam is in ons. Zo maken bewerkt, oud, en te lang doorgekookt voedsel en (sterke) alcoholische drank het lichaam zwaar en loom en het denken traag. Deze voedingsmiddelen zijn dus tamas. Rajas-voeding, zoals rood vlees, koffie en sterk gekruid eten, brengen lichaam en geest in een staat van rusteloze opwinding. Tot slot worden verse groenten, zuivel, peulvruchen, zaden en noten als sattva-voeding gezien. Deze voedingsmiddelen maken het lichaam licht en vitaal en de geest rustig en helder².

De yogi streeft ernaar de sattva-guna de boventoon te laten voeren en beperkt zich bij voorkeur zoveel mogelijk tot sattva-voeding³. Uiteindelijk is echter het ideaal van de yogi alle drie de guna's (dus ook sattva) te overstijgen.

_________________________________________

¹ Dit voorbeeld is ontleend aan het boek 'Chakra's, bewustwording in het dagelijks leven' van Mieke de Bock en Miriam Wapenaar.

² In de ayurveda (een Indiase gezondheidsleer) wordt veel aandacht besteed aan de relatie tussen de drie guna's en voeding. Over dit onderwerp zijn in de loop der jaren vele publicaties verschenen.

³ Dit is niet bedoeld als voedingsadvies. Als je overweegt een bepaald dieet te gaan volgen, doe je er verstandig aan jezelf ervan te vergewissen dat je alle voedingstoffen binnenkrijgt die je lichaam nodig heeft.