Er bestaat een serie Chinese oefeningen die de naam Vijf Dieren Spel draagt. Deze qigong-oefeningen zijn gebaseerd op de karakteristieke bewegingen van vijf verschillende diersoorten; vandaar de naam Vijf Dieren Spel. Hoewel het in China een zeer populaire oefenserie is, is het in de Westerse wereld nauwelijks bekend. Hopelijk komt hier verandering in, want de oefeningen zijn zeer doeltreffend en vooral ook gewoon leuk om te doen. Menigeen zal er baat bij kunnen hebben.
OntstaanDe oude Chinezen observeerden het gedrag van wilde dieren en kwamen tot de conclusie dat deze dieren in goede gezondheid bleven doordat zij bepaalde bewegingen maakten. Omdat de Chinezen vermoedden dat die bewegingen
ook voor de mens heilzaam zouden kunnen zijn, bedachten zij oefeningen waarbij de bewegingen van die dieren nagebootst werden1. De oudst bekende verwijzing naar dit soort oefeningen komt van Zhuang Zi2 die omstreeks 300 v. Chr. schreef dat de levensduur verlengd kan worden door de gang van een beer en het klapwieken van een vogel te imiteren. Hoewel dieren dus blijkbaar al langere tijd een inspiratiebron vormden voor gezondheidsoefeningen, was de Chinese arts Hua To de eerste die rond 200 na Chr. een vastomlijnd oefenprogramma gebaseerd op de bewegingen van dieren uitwerkte. Hij koos vijf verschillende dieren voor zijn oefeningen, namelijk de tijger, het hert, de beer, de aap en de vogel. Hij noemde zijn oefenprogramma Wu Qin Xi wat in het Nederlands vertaald wordt als Vijf Dieren Spel. Niemand weet echter hoe de oefeningen van Hua To precies gingen – hij heeft namelijk geen beschrijvingen nagelaten. Pas eeuwen later werden er beschrijvingen van het Vijf Dieren Spel op schrift gesteld. Men kan daarom niet met zekerheid zeggen of deze beschrijvingen werkelijk gebaseerd zijn op de originele oefeningen van Hua To. Desondanks wordt Hua To wel gezien als de grondlegger van alle moderne versies van het Vijf Dieren Spel.
Heilzame effecten
Er worden tal van heilzame effecten aan de beoefening van het Vijf Dieren Spel toegeschreven, zoals:
• verbeterde conditie van het hart- en vaatstelsel;
• verbeterde conditie van de ademhalingsorganen;
• evenwichtige emotionele en mentale gesteldheid;
• behoud van soepele gewrichten;
• behoud van spierkracht;
• verbeterd coördinatievermogen;
• verbetering van het figuur.
De heilzame effecten worden voor een belangrijk deel onderbouwd aan de hand van de Vijf Elementen. Elk dier wordt namelijk gerelateerd aan één van de vijf elementen, en elk element correspondeert met een inwendig orgaan.
In onderstaande tabel wordt weergegeven hoe de vijf dieren, vijf elementen en vijf organen met elkaar samenhangen.
Het idee is dat als je bijvoorbeeld een tijger-oefening doet, dat je dan de lever met alle bijbehorende lichamelijke en psychische functies in harmonie brengt 3. Op dezelfde manier harmoniseren de hert-oefeningen de nieren, de beer-oefeningen de milt, enzovoort.
Behalve dat de oefeningen inwerken op de Vijf Elementen, zijn ze ook gericht op een goede circulatie van qi (= levensenergie). Omdat de Chinezen van mening zijn dat qi zich op een spiralerende manier door het lichaam beweegt, hebben de bewegingen die men tijdens het oefenen uitvoert veelal een spiralerend karakter.
Beoefening van het Vijf Dieren Spel
Het Vijf Dieren Spel is meer dan alleen maar het nabootsen van dieren. Het heeft ook een innerlijk aspect; naast de puur lichamelijke kant van de oefeningen is het ook belangrijk dat je je op de 'spirit' van de dieren afstemt. Wees dus tijdens het oefenen een woeste tijger, een gracieus hert, een onverstoorbare beer, een levendige aap en een sierlijke vogel (het heet niet voor niets Vijf Dieren Spel).
Het moge duidelijk zijn dat het Vijf Dieren Spel zeer tot de verbeelding spreekt. Waarschijnlijk is dat ook de reden dat het al zo lang zulke populaire oefeningen in China zijn. In de loop der tijd zijn er meerdere varianten ontstaan. De ene is niet beter of slechter dan de andere. Dr. Yang Jwing-Ming moedigt je zelfs aan om creatief te zijn en nieuwe variaties te bedenken als je eenmaal de essentie van het Vijf Dieren Spel begrijpt. Hij ziet het als een levende kunstvorm die zich moet blijven ontwikkelen.
Persoonlijk ken ik geen enkel ander oefenprogramma waarin speelsheid en verbeelding zo'n prominente rol spelen als in het Vijf Dieren Spel. Ik kan ze iedereen aanbevelen. Overigens denk ik dat ze (in aangepaste vorm) bijzonder geschikt zijn voor kinderen, juist vanwege het speelse karakter van de oefeningen.
Vijf Dieren Spel zelf leren
Er zijn diverse boeken/dvd's verschenen met instructiemateriaal voor als je het Vijf Dieren Spel wilt leren. Hieronder worden er drie besproken.
Wu Qin Xi: Five Animals Qigong Exercises van The Chinese Health Qigong Association (boek + Dvd, Engelstalig). Dit boek zou ik als eerste aanraden als je het Vijf Dieren Spel wilt leren, temeer omdat bij het boek een DVD wordt meegeleverd waarop de oefeningen worden voorgedaan. Deze versie van het Vijf Dieren Spel is niet moeilijk om aan te leren. Het is gewoon te bestellen bij de boekhandel (ISBN: 1848190077).
Five Animal Sports Qigong van dr. Yang Jwing-Ming (Dvd, Engelstalig). Deze versie van het Vijf Dieren Spel is vrij pittig en daarom misschien niet aan te bevelen voor beginners. Voor personen met ervaring met qigong en/of vechtsport is het echter een zeer geschikte en uitdagende versie. Ikzelf heb de dvd via eBay aangeschaft.
Hieronder is een preview van de Dvd te zien:
Five Animal Frolics Qigong For High Energy, Vitality and Well Being van John Du Cane (boek, Engelstalig). Persoonlijk heb ik nog geen ervaring met deze versie van het Vijf Dieren Spel, maar afgaande op de beschrijvingen in het boek denk ik dat het goed uitvoerbare oefeningen zijn. Het is alleen wel lastig om dynamische oefeningen uit een boek te leren; je ziet immers niet hoe de bewegingen eruit zien.
Het boek is te downloaden van:
http://www.filecrop.com/33466745/index.html
of van:
http://www.scribd.com/doc/6139899/chi-kung-five-animals-frolics
_________________________________________
Voetnoten
1 Naast gezondheidsoefeningen hebben deze observaties van wilde dieren eveneens geleid tot de ontwikkeling van diverse Chinese vechtstijlen, zoals bijvoorbeeld de bidsprinkhaanstijl, apenstijl, slangenstijl en kraanvogelstijl.
2 De naam van deze Taoïstische wijsgeer wordt ook dikwijls gespeld als 'Chuang Tzu' of 'Tswang Tse'.
3 Anders dan in de Westerse medische wetenschap wordt in de Chinese gezondheidsleer ervan uitgegaan dat een orgaan meer dan uitsluitend een fysiologische functie heeft. Volgens de Chinezen spelen de organen ook een rol in het emotionele leven van de mens.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten