Vijf Dieren Spel

Er bestaat een serie Chinese oefeningen die de naam Vijf Dieren Spel draagt. Deze qigong-oefeningen zijn gebaseerd op de karakteristieke bewegingen van vijf verschillende diersoorten; vandaar de naam Vijf Dieren Spel. Hoewel het in China een zeer populaire oefenserie is, is het in de Westerse wereld nauwelijks bekend. Hopelijk komt hier verandering in, want de oefeningen zijn zeer doeltreffend en vooral ook gewoon leuk om te doen. Menigeen zal er baat bij kunnen hebben.

Ontstaan
De oude Chinezen observeerden het gedrag van wilde dieren en kwamen tot de conclusie dat deze dieren in goede gezondheid bleven doordat zij bepaalde bewegingen maakten. Omdat de Chinezen vermoedden dat die bewegingen

Workshop Meditatie voor Beginners

Op 4 december 2011 volgde ik de workshop Meditatie voor Beginners verzorgd door ABC van Meditatie. De workshop werd gegeven door Mark Teijgeler. Ik moet zeggen dat ik erg te spreken ben over de pragmatische no-nonsense benadering van Mark. Hij weet veel over meditatie te vertellen en kan daarbij op overtuigende wijze overbrengen dat meditatie absoluut niet zweverig hoeft te zijn. In dit artikel doe ik verslag van wat er in deze workshop aan bod kwam.




Voordelen van meditatiebeoefening
Allereerst legde Mark uit wat de voordelen zijn van geregeld mediteren. Hij vertelde dat velen als gevolg van stress constant in een vecht/vlucht-toestand verkeren. In accute noodsituaties is zo'n vecht/vlucht-reactie heel nuttig, maar als je voortdurend in een verhoogde staat van paraatheid verkeert, dan eist dat op den duur zijn tol. Er kunnen allerlei chronische klachten ontstaan zoals bijvoorbeeld burn-out. Nu blijkt het zo te zijn dat mensen die al langere tijd regelmatig mediteren minder snel geneigd zijn om in een vecht/vlucht-toestand te raken, en als dat een keer toch gebeurt, dan zijn ze makkelijker in staat zich weer te ontspannen. Ook melden meditatiebeoefenaren dikwijls dat zij vaker geluksmomenten beleven dan voordat zij begonnen met mediteren.

Waarnemen

Dit is het Oud-Chinese karakter voor 'waarnemen'.

Het bovenste deel van het karakter staat voor 'leren'; de twee handen met daartussenin de dubbele X-vorm symboliseren de wisselwerking tussen leraar en leerling.
Het onderste deel is een sterk vereenvoudigd weergegeven mens met een groot oog. Het staat voor 'zien' en 'ontwaken'.

Waarnemen is geen passief proces, zoals een camera die beelden registreert of een microfoon die geluid opvangt. Waarnemen is veeleer een actief gebeuren; je gaat een interactie aan met de wereld om je heen en intussen let je goed op wat er gebeurt. En als je bereid bent om je opvattingen te herzien als ze niet stroken met wat je waarneemt, kom je tot inzicht.
Hoe dieper je inzicht in hoe de dingen in het leven werken, hoe beter je in staat bent om met de wisselvalligheden van het leven om te gaan.

_________________________________________

Het karakter is nagetekend uit:
Deng Ming-Dao, Iedere dag Tao, leven in balans en harmonie. Deventer, 1997.

Vrede als kunst

"Vrede als Levenskunst begint bij jou.
Werk aan jezelf en aan de jou toegewezen taak in de Vredeskunst. Iedereen heeft een geest die verfijnd kan worden, een lichaam dat op een of andere wijze getraind kan worden, een geschikt pad om te volgen. De bedoeling van jouw bestaan hier is om je innerlijke goddelijkheid te verwerkelijken en de verlichting die je in je draagt tot uitdrukking te brengen. Leef vreedzaam en breng de Kunst dan in praktijk bij al wat je tegenkomt"

- Morihei Ueshiba (grondlegger van aikido)

Natuur als inspiratiebron voor yogahoudingen

“Dolfijnen zijn de intelligentie van de zee. Door het beoefenen van de dolfijnhouding verkrijgen we niet alleen de wijsheid van de zeezoogdieren maar sympathiseren we ook met hun lot.
Iedere dag verliezen steeds meer zeezoogdieren en wezens van allerlei soort leefruimte door de menselijke bemoeienissen in de oceaan, de wouden, de bergen. De Ouden beoefenden de dierenhoudingen als een manier om respectvol stil te staan bij de wereld van de natuur waar wij deel van zijn.
De volgende keer dat je de dolfijn of de boom beoefent (of een van de dierenhoudingen), verbind dan je geest met deze wezens en mediteer over het helen van de oceanen en de wouden. Maak je oefening een gebed voor de vrede (ahimsa) voor alle levende wezens. Cultiveer verantwoordelijkheid voor land en zee."

- Julie Rappaport (in de Yogakalender van 2008)

Egyptische Zonnegroet (2)

Vorig jaar juli schreef ik over de Egyptische Zonnegroet¹. Onlangs keek ik of er online beschrijvingen van deze uitstekende serie op internet te vinden zijn, en ik heb er een paar gevonden:

http://www.jyo.nl/yoga/yoga-in-beeld/egyptische-zonnegroet

http://www.yogastad.be/zonnegroet.html

http://www.yogawithanne.co.uk/index_files/egyptiansalute.htm (Engelstalig)

De Engelstalige beschrijving wijkt enigszins af van de eerste twee. Volgens mij maakt het qua uitwerking niet veel uit, dus kijk maar wat je het prettigst vindt.

_________________________________________

¹ Zie het artikel 'Egyptische Zonnegroet' op deze blog.

Militante yogi's

Het is onvoorstelbaar maar waar, in India is er een yogagoeroe die de wapens wil opnemen om het Indiase bewind omver te werpen. Dat las ik tenminste onlangs in de Metro¹. Ik vraag mij dan af: hoe kan iemand nu oorlogzuchtige motieven hebben en tegelijkertijd beweren aan yoga te doen? Mij lijkt dat gewoon onmogelijk.

Hoewel streven naar geweldloosheid een zeer belangrijk aspect is van yoga (het wordt genoemd in de Acht Ledenmaten van Yoga van Patanjali²), is het ook voor een yogabeoefenaar onontbeerlijk fysiek en mentaal weerbaar te zijn. Maar hoe kun je dit verenigen met vredelievendheid?

Een paar weken geleden schreef ik over de levensbeschouwelijke fragmenten uit de serie Kung Fu op YouTube. Twee van deze fragmenten werpen wellicht licht op de zaak.





In het eerste fragment wordt gezegd dat het beter is om een aanval te ontwijken in plaats van er vol tegenin te gaan en dat het makkelijker is om een kracht af te buigen dan te stoppen. In het tweede fragment vraagt de jonge Caine zich af hoe je nu het pad van vrede kunt bewandelen als er mensen zijn die je weerstreven. Master Po antwoord hierop dat als je hart één is met de natuur er geen geweld is, ook al is je lichaam in strijd verwikkeld. Als je hart echter niet één is met de natuur, dan kan je lichaam weliswaar in rust zijn, maar dan is er toch geen vrede.



_________________________________________


¹ 'Yogagoeroe op de bres', Metro 9 juni 2011. Klik hier om dit krantenartikel te lezen.

² Zie het artikel 'De Acht Ledematen van Yoga' op deze blog.

De drie guna's

Volgens de yogafilosofie is alles in de natuur aan de werking van de drie guna's onderhevig.

Deze drie guna's zijn:
• tamas (materie, zwaarte);
• rajas (energie, beweging);
• sattva (bewustzijn, helderheid).

In alle dingen zijn alle drie de guna's vertegenwoordigd, maar niet alle drie in even sterke mate. Er is altijd één guna die overheerst terwijl de andere twee op de achtergrond aanwezig zijn.

Ook bij ons mensen is dat het geval. Van moment tot moment doet één van de drie guna's zich het sterkst gelden. Een voorbeeld maakt dit duidelijk: na hard werken in de tuin (rajas), heb je behoefte aan rust (tamas). Voldoening over de gedane arbeid geeft sattva¹. Afgezien van het feit dat de guna's afwisselend de boventoon voeren, zie je bij mensen ook dat er in het karakter vaak een guna overheerst. Zo zijn sommige mensen geneigd tot passiviteit (tamas), terwijl anderen voortdurend in de weer zijn (rajas), en weer anderen zijn overwegend kalm en gelijkmoedig (sattva).

De yogi's zijn van mening dat voeding een grote invloed heeft op welke guna het sterkst werkzaam is in ons. Zo maken bewerkt, oud, en te lang doorgekookt voedsel en (sterke) alcoholische drank het lichaam zwaar en loom en het denken traag. Deze voedingsmiddelen zijn dus tamas. Rajas-voeding, zoals rood vlees, koffie en sterk gekruid eten, brengen lichaam en geest in een staat van rusteloze opwinding. Tot slot worden verse groenten, zuivel, peulvruchen, zaden en noten als sattva-voeding gezien. Deze voedingsmiddelen maken het lichaam licht en vitaal en de geest rustig en helder².

De yogi streeft ernaar de sattva-guna de boventoon te laten voeren en beperkt zich bij voorkeur zoveel mogelijk tot sattva-voeding³. Uiteindelijk is echter het ideaal van de yogi alle drie de guna's (dus ook sattva) te overstijgen.

_________________________________________

¹ Dit voorbeeld is ontleend aan het boek 'Chakra's, bewustwording in het dagelijks leven' van Mieke de Bock en Miriam Wapenaar.

² In de ayurveda (een Indiase gezondheidsleer) wordt veel aandacht besteed aan de relatie tussen de drie guna's en voeding. Over dit onderwerp zijn in de loop der jaren vele publicaties verschenen.

³ Dit is niet bedoeld als voedingsadvies. Als je overweegt een bepaald dieet te gaan volgen, doe je er verstandig aan jezelf ervan te vergewissen dat je alle voedingstoffen binnenkrijgt die je lichaam nodig heeft.

Yama en niyama

Yama en niyama zijn twee onderdelen van de Acht Ledematen van Yoga (zie 'De Acht Ledematen van Yoga'). Yogadocent Ron van der Post zegt hier in het Tijdschrift voor Yoga (maart 2010) het volgende over:

“Yoga probeert de voedingsboedem voor ons lijden op te heffen met de richtlijnen in de yama's en niyama's. Als we deze richtlijnen als richtingaanwijzers gaan zien in ons individuele leven [niyama's] en ons sociaal leven [yama's], dan kan volgens de yogafilosofie een vredige en sociale samenleving ontstaan, waar het individu de ruimte heeft om te groeien. De yama's en de niyama's zijn de meest toegankelijke vorm die iedereen op zijn of haar niveau kan beoefenen en naleven. Niemand die in de yoga iets van jou verwacht of verlangt. Je kunt het gebruiken of niet, het is jouw proces en het zijn jouw behoeften. Het stimuleert een bewustwordingsproces waarin jij en niemand anders het tempo aangeeft.”

De Vijf Elementen

Naast de theorie van Yin en Yang (zie 'Yin & Yang', 11 augustus 2010) spelen in het Chinese denken de Vijf Elementen een grote rol.
De Vijf Elementen zijn:

• Hout
• Vuur
• Aarde
• Metaal
• Water

Deze Vijf Elementen moeten niet verward worden met het Westers/Indiase idee van Vijf Elementen (Vuur, Aarde, Water, Lucht en Ether). Anders dan bij het Westers/Indiase systeem zijn Chinese Vijf Elementen geen onveranderlijke 'oersubstanties' waar alles verondersteld wordt uit te bestaan. De Chinese Vijf Elementen vertegenwoordigen de fasen waarin een proces kan verkeren. Het is een dynamischer model dan het Westers/Indiase systeem, want het ene element gaat over in het andere en ze beïnvloeden elkaar.

De Vijf Elementen theorie worden op allerlei zaken toegepast: op geneeskunde, vechtkunst, feng shui (= het harmonisch inrichten van landschappen en huizen), etc. Het meest duidelijke voorbeeld om de Vijf Elementen te illustreren is het verloop van de seizoenen.

Zo hoort de lente bij het element Hout, want alles begint te groeien en te bloeien. De zomer staat in het teken van het element Vuur; de natuur is dan op haar hoogtepunt. Na de uitbundigheid van de zomer, stabiliseert de energie zich in de nazomer. Het element Aarde – bij uitstek het element van stabiliteit – is daarom verbonden met de nazomer. Als in de herfst de energie zich meer naar binnen toe begint te concentreren, doet het element Metaal zich gelden. Tot slot hoort de winter bij het element Water. De naar binnen toe geconcentreerde energie is naar beneden gedaald.

Wat de Vijf Elemententheorie zo interessant maakt is het feit dat de elementen op elkaar inwerken. Ze kunnen elkaar versterken (versterkende cyclus) en ze kunnen elkaar ook verzwakken (verzwakkende cyclus) .
De Versterkende Cyclus: Hout versterkt Vuur, Vuur versterkt Aarde, Aarde versterkt Metaal, Metaal versterkt Water, Water versterkt Hout.
De Verzwakkende Cyclus: Hout verzwakt Aarde, Aarde verzwakt Water, Water verzwakt Vuur, Vuur verzwakt Metaal, Metaal verzwakt Hout

De Versterkende- en de Verzwakkende cyclus kunnen weergegeven worden in het onderstaande diagram:



In de Chinese geneeskunde wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de Versterkende- en de Verzwakkende Cyclus. Elk orgaan wordt namelijk met een element geassocieerd. Als bijvoorbeeld een 'Vuur' orgaan te sterk werkt, dan kan deze afgeremd worden door een 'Water'orgaan te versterken. (Water verzwakt immers Vuur). En als een 'Hout' orgaan te zwak werkt, kan het helpen om ook een 'Aarde' orgaan te behandelen (Aarde versterkt immers Hout). Dit is natuurlijk een wel heel eenvoudige voorstelling van zaken, maar het laat zien dat de Vijf Elementen theorie een holistische aanpak mogelijk maakt.

In het boek 'Elk seizoen in je element' van Gonnie van de Lang staan tal van suggesties om de Vijf Elementen theorie in je yogapractice toe te passen.



Geraadpleegde bronnen:

Gonnie van de Lang, Elk seizoen in je element, gezondheidsadviezen en oefeningen voor elk seizoen. Wierden, 2002.

Sie Lukas Kasenda, Vijf Elementen Qi Gong, met eenvoudige oefeningen voor innerlijke balans. 's-Gravenhage, 2002.

Knieën naar binnen laten vallen

Vandaag heb ik een nieuwe oefening gepubliceerd, de naam van deze oefening is: Knieën naar binnen laten vallen.

Ga naar: http://home.deds.nl/~aryoga/oefeningen/oefindex.html en klik op 'Nieuw!'.

Yoga, eigen verantwoordelijkheid en eigen-wijsheid

Het beoefenen yoga heeft alles te maken met verantwoordelijkheid nemen voor je gezondheid en welzijn. Dit wil niet zeggen dat je nooit meer ziek kunt worden, of dat je alles helemaal op eigen kracht moet kunnen oplossen. Het betekent wel dat je – als je merkt dat het qua gezondheid of welzijn niet goed met je gaat – actief op zoek gaat naar mogelijkheden om er weer bovenop te komen.

In het boek ‘Yoga maakt blij, fit en ontspannen’ van Corrie Koot staat een goed voorbeeld van wat ik bedoel. De schrijfster vertelt hierin dat zij na intensief yoga beoefenen steeds rustiger werd. Op een gegeven moment merkte zij echter dat ze in een toestand van passiviteit verviel. De mensen in haar omgeving dachten dat ze overspannen was geraakt, maar zijzelf voelde aan dat dit niet het geval was. Maar wat er dan wél aan de hand was, wist ze niet. Nu was het zo dat Corrie Koot een zoutarm dieet volgde. Zij vroeg zich toen of zoutgebrek misschien de oorzaak zou kunnen zijn. Ze at daarop in één keer een hele rol zoute drop op en voelde zich meteen veel beter.

Uit dit verhaal blijkt dat je moet vertrouwen op je eigen verstand en gevoel en dat je daar actief gehoor aan moet geven. Anderen kunnen met allerlei adviezen, opvattingen en ideeën komen, en het is zeker goed om daar naar te luisteren. Maar uiteindelijk zul je voor jezelf na moeten gaan of het voor jouw situatie opgaat. Om eigen verantwoordelijkheid te kunnen nemen zul je op je eigen-wijsheid moeten vertrouwen.

Denken

"Gedachten zijn niet alleen zinnetjes in je hoofd. Denken is ervaren met je hele wezen, ook met je lijf, en inzicht krijgen door die ervaringen. Bij kleine kinderen is dit prachtig te zien; zij denken met handen en voeten. Zij onderzoeken, proberen en na vallen en opstaan weten ze dat een kopje breekt wanneer je het op de grond gooit en een bal niet.
Door ervaring inzicht krijgen: dat is denken"

- M.T.M. Gôya (in het boek 'ABC van lijf en leven')

De man die bomen plantte

Toen ik een jaar of tien was, zag ik met kerst een animatiefilm die bijzonder veel indruk op mij maakte. Het ging over een herder die in een afgelegen en dorre streek van Frankrijk woonde. De man zocht elke avond met veel zorg de beste eikels uit. De daarop volgende dag, als hij zijn schapen weidde, plantte hij elke eikel in de grond. De Eerste Wereldoorlog brak los, maar de man ging door met planten. Vervolgens teisterde de Tweede Wereldoorlog Europa, de man ging onverstoorbaar door met zijn werk. De eikels ontkiemden en mettertijd veranderde het dorre landschap in een prachtig bos.

De animatiefilm is mij altijd bijgebleven en een aantal jaren geleden ging ik er naar op zoek. Ik ontdekte dat de titel van de animatiefilm The Man Who Planted Trees is en dat het is gebaseerd op een gelijknamig verhaal van Jean Giono.

Ik geloof niet dat ik als kind goed had kunnen verwoorden wat ik nou zo mooi vond aan het verhaal, maar ik durf nu wel een poging te wagen:
Wat ik dus zo mooi vind aan het verhaal is dat het laat zien dat je – ondanks ongunstige omstandigheden en slechts met beperkte middelen – er toch iets moois van kunt maken. Waar het om gaat is dat je gewoon met geduld en doorzettingsvermogen aan de slag gaat met wat er voorhanden is.

De animatiefilm is in delen op YouTube gezet. Ik kan je aanraden er naar te kijken. Het is bij uitstek een mooie film om aan het begin van het nieuwe jaar te zien!

Hieronder heb je de links naar de delen:

(Het geluid is wat zacht, dus misschien moet je het volume flink omhoog schuiven. Het kan helpen oortelefoontjes in te doen)

The Man Who Planted Trees (Part 1)

The Man Who Planted Trees (Part 2)

The Man Who Planted Trees (Part 3)

The Man Who Planted Trees (Part 4)